D Vitamini Sentezlenme Süreci
D vitamini sentezi, insan vücudunda güneş ışığının etkisiyle deride başlayan karmaşık bir biyokimyasal süreçtir. Bu süreç temel olarak şu adımlardan oluşur:
1. Güneş Işınlarının Deriye Ulaşması
- Güneşten gelen ultraviyole B (UVB) ışınları derinin epidermis tabakasına ulaşır
- Bu ışınların dalga boyu 290-315 nm aralığındadır
2. 7-Dehidrokolesterolün Dönüşümü
- Deride bulunan 7-dehidrokolesterol (provitamin D3) UVB ışınlarına maruz kalır
- Bu maruziyet sonucu moleküldeki B halkası açılarak previtamin D3 oluşur
3. Previtamin D3'ün Vitamin D3'e Dönüşümü
- Oluşan previtamin D3, deri ısısı etkisiyle yavaşça vitamin D3'e (kolekalsiferol) dönüşür
- Bu dönüşüm yaklaşık 24-48 saat sürer
4. Karaciğerdeki İlk Aktivasyon
- D vitamini kan dolaşımına geçer ve karaciğere taşınır
- Karaciğerde 25-hidroksilaz enzimi tarafından 25-hidroksivitamin D'ye dönüştürülür
5. Böbreklerdeki Son Aktivasyon
- 25-hidroksivitamin D böbreklere taşınır
- Böbreklerde 1-alfa-hidroksilaz enzimi tarafından aktif form olan 1,25-dihidroksivitamin D'ye (kalsitriol) dönüştürülür
Sentezi Etkileyen Faktörler
- Güneşlenme süresi ve saati
- Coğrafi konum ve mevsim
- Deri rengi
- Yaş
- Güneş koruyucu kullanımı
- Hava kirliliği ve bulutluluk
Önemli Notlar
- D vitamini sentezi için optimal güneşlenme süresi 10-30 dakikadır
- Sentez en verimli şekilde öğle saatlerinde gerçekleşir
- D vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğundan vücutta depolanabilir
|